Uszkodzenie łąkotki – przyczyny, objawy, diagnostyka i leczenie

Kluczowe wnioski:

• Łąkotki to kluczowe struktury w kolanie, pełniące funkcję amortyzatorów, stabilizatorów stawu oraz chroniące chrząstkę przed uszkodzeniami i zwyrodnieniami. Ich prawidłowe funkcjonowanie jest niezbędne dla sprawności ruchowej i komfortu życia.
• Najczęstsze przyczyny uszkodzenia łąkotki to: nagłe urazy (np. skręcenia podczas sportu), przewlekłe przeciążenia, nieprawidłowa technika ćwiczeń, nadwaga oraz anatomiczne wady kończyn dolnych. Odpowiednia profilaktyka i prawidłowe nawyki ruchowe znacząco zmniejszają ryzyko kontuzji.
• Objawy uszkodzenia łąkotki obejmują: ból po stronie kolana, obrzęk, ograniczenie ruchomości, uczucie blokowania lub niestabilności stawu. Szybka diagnostyka (MRI, konsultacja ortopedyczna) pozwala na wdrożenie skutecznego leczenia i zapobiega powikłaniom.
• Leczenie uszkodzonej łąkotki obejmuje zarówno metody zachowawcze (rehabilitacja, leki przeciwzapalne), jak i operacyjne (artroskopia), a kluczowym elementem powrotu do sprawności jest indywidualnie dobrana rehabilitacja oraz stopniowy powrót do aktywności pod kontrolą specjalistów.

Czym jest łąkotka i jaka jest jej rola w kolanie?

Wewnątrz każdego stawu kolanowego znajdują się dwie łąkotki – przyśrodkowa oraz boczna. Te niewielkie, półksiężycowate struktury zbudowane są z włóknistej tkanki chrzęstnej, która cechuje się dużą elastycznością i odpornością na nacisk. Łąkotka przyśrodkowa znajduje się po wewnętrznej stronie kolana, natomiast boczna – po stronie zewnętrznej. Obie są niezbędne do prawidłowego funkcjonowania stawu kolanowego.

Ich anatomiczna budowa pozwala na efektywne przenoszenie i rozkładanie sił działających na kolano podczas codziennych aktywności, takich jak chodzenie, bieganie czy wchodzenie po schodach. Dzięki temu łąkotki pełnią rolę naturalnych amortyzatorów, które chronią powierzchnie stawowe przed nadmiernym ścieraniem i przeciążeniami. Dodatkowo, stabilizują one staw kolanowy, wspierając jego prawidłową pracę zarówno w ruchu prostym, jak i podczas skrętów czy nagłych zmian kierunku.

Bardzo istotną funkcją łąkotek jest również ochrona chrząstki stawowej. Dzięki równomiernemu rozkładaniu obciążeń na większej powierzchni, zmniejszają ryzyko uszkodzeń chrząstki oraz spowalniają procesy zwyrodnieniowe w obrębie stawu. Wspomagają także odżywianie chrząstki poprzez rozprowadzanie mazi stawowej podczas ruchu.

Zachowanie zdrowych łąkotek ma ogromne znaczenie dla sprawności ruchowej. Nawet niewielkie uszkodzenia tych struktur mogą prowadzić do bólu, ograniczenia zakresu ruchu czy uczucia niestabilności w kolanie. W dłuższej perspektywie nieleczone urazy łąkotek zwiększają ryzyko rozwoju choroby zwyrodnieniowej stawu kolanowego oraz mogą negatywnie wpływać na komfort życia i możliwości aktywnego spędzania czasu. – mgr Stanisław Bereza, fizjoterapeuta w Galileo Medical

Mimo że łąkotki są niezwykle wytrzymałe, ich zdolność do samoregeneracji jest ograniczona ze względu na słabe unaczynienie, szczególnie w centralnych częściach tych struktur. Dlatego tak ważna jest szybka diagnostyka i odpowiednie leczenie nawet drobnych urazów, aby zapobiec poważniejszym konsekwencjom zdrowotnym.

Uszkodzenie łąkotki – najczęstsze przyczyny 

Chociaż łąkotki kolanowe są przystosowane do znoszenia dużych obciążeń, istnieje wiele sytuacji, w których mogą ulec uszkodzeniu. Według danych szacunkowych opublikowanych w artykule pt. „Meniscus Injuries of the Knee” urazy tej struktury występują z częstością 61 przypadków na 100 000 osób.

Do uszkodzenia najczęściej dochodzi na skutek nagłych urazów lub stopniowo narastających przeciążeń. Warto zrozumieć, jakie mechanizmy i czynniki sprzyjają powstawaniu tych problemów, aby skutecznie im zapobiegać.

Urazy mechaniczne to jedna z głównych przyczyn uszkodzeń łąkotki. Typowym scenariuszem jest gwałtowne skręcenie kolana podczas aktywności sportowej – szczególnie w dyscyplinach wymagających szybkich zwrotów, nagłych zatrzymań czy lądowania po wyskoku.

Do pęknięcia łąkotki może dojść również podczas upadku lub bezpośredniego uderzenia w staw kolanowy. W takich przypadkach często obserwuje się rozerwanie łąkotki, któremu mogą towarzyszyć inne urazy, np. więzadeł.

Z kolei uszkodzenia zwyrodnieniowe rozwijają się stopniowo, najczęściej u osób po 40. roku życia lub prowadzących intensywny tryb życia zawodowego i sportowego. Powtarzalne mikrourazy oraz przewlekłe przeciążenia prowadzą do osłabienia struktury łąkotki i zwiększają jej podatność na pęknięcia nawet przy niewielkim wysiłku.

Często winowajcą jest nadwaga, która powoduje nadmierny nacisk na stawy kolanowe podczas codziennych czynności.

Dodatkowe czynniki, sprzyjające uszkodzeniu łąkotki kolana

Pewne cechy anatomiczne również zwiększają ryzyko uszkodzeń łąkotek. Osoby z nieprawidłową budową kończyn dolnych – taką jak szpotawość lub koślawość kolan – są bardziej narażone na nierównomierne rozłożenie sił w stawie, co sprzyja degeneracji łąkotek. Również wcześniejsze urazy czy choroby przewlekłe mogą osłabić tkanki i utrudnić ich regenerację.

• Niewłaściwa technika wykonywania ćwiczeń, zwłaszcza podczas przysiadów z obciążeniem lub dynamicznych ruchów skrętnych, może prowadzić do mikrourazów łąkotki.
• Długotrwała praca fizyczna w pozycji kucznej lub klęczącej zwiększa nacisk na staw kolanowy i przyspiesza zużycie struktur chrzęstnych.
• Niedostateczna siła mięśni otaczających staw kolanowy (np. mięśni czworogłowych uda) powoduje mniejszą stabilizację i większe ryzyko przeciążeń.
• Zbyt szybkie zwiększanie intensywności treningu, bez odpowiedniej adaptacji organizmu, może doprowadzić do przeciążenia tkanek stawu kolanowego.
• Nieleczone drobne urazy, które są bagatelizowane przez dłuższy czas, często prowadzą do poważniejszych uszkodzeń w przyszłości.

Mimo że nie zawsze można całkowicie wyeliminować ryzyko uszkodzenia łąkotki, warto zwrócić uwagę na styl życia oraz sposób wykonywania codziennych czynności i treningów. Regularna aktywność fizyczna dostosowana do możliwości organizmu oraz dbanie o prawidłową masę ciała znacząco zmniejszają prawdopodobieństwo wystąpienia problemów ze stawami kolanowymi.

Dla osób aktywnych fizycznie zaleca się naukę właściwej techniki ruchu pod okiem specjalisty oraz unikanie forsownych ćwiczeń bez odpowiedniego przygotowania mięśniowego. W przypadku pojawienia się bólu lub innych niepokojących objawów ze strony kolana należy ograniczyć aktywność i rozważyć konsultację lekarską. W Galileo Medical możesz umówić się na nią również online.

Uszkodzona łąkotka – objawy 

Uszkodzona łąkotka objawia się:

• bólem zlokalizowanym po stronie przyśrodkowej lub bocznej kolana, który może nasilać się podczas chodzenia, klękania czy wstawania z pozycji siedzącej; ból ten bywa ostry i nagły w przypadku urazu lub narasta stopniowo przy zmianach zwyrodnieniowych,
• obrzękiem stawu kolanowego, który może pojawić się zarówno bezpośrednio po urazie, jak i po dłuższym wysiłku fizycznym.
• uczuciem ciepła oraz zaczerwienienia skóry wokół kolana, co wskazuje na obecność stanu zapalnego,
• ograniczeniem ruchomości stawu w wyproście i zgięciu kolana,
• w niektórych przypadkach wrażeniem blokowania lub przeskakiwania w stawie, określanym przez chorych jako „kliknięcie” lub „zatrzaśnięcie”, uniemożliwiające wykonanie pełnego ruchu,
• niestabilnością kolana, czyli „uciekaniem” nogi podczas chodzenia czy schodzenia po schodach; taka niestabilność zwiększa ryzyko kolejnych urazów i może prowadzić do dalszego pogorszenia funkcji stawu.

Objawy a mechanizm uszkodzenia łąkotki

Objawy różnią się w zależności od mechanizmu powstania uszkodzenia:

• Urazowe uszkodzenie łąkotki: ból pojawia się nagle, często po skręceniu lub silnym uderzeniu w kolano; szybko rozwija się obrzęk, a czasem dochodzi do całkowitego zablokowania ruchu – pacjent nie jest w stanie wyprostować ani zgiąć kończyny.
• Zwyrodnieniowe uszkodzenie łąkotki: objawy narastają stopniowo, ból ma charakter okresowy i nasila się po wysiłku lub pod koniec dnia; rzadziej występuje blokowanie stawu, ale częściej obserwuje się uczucie chrupania czy przeskakiwania w kolanie.

Niekiedy symptomy są mniej oczywiste. Mogą obejmować tylko niewielkie dolegliwości bólowe podczas aktywności fizycznej lub sporadyczne uczucie dyskomfortu. W takich sytuacjach łatwo je przeoczyć i bagatelizować, co sprzyja rozwojowi przewlekłych zmian degeneracyjnych.

Poniżej przedstawiamy dodatkowe sygnały, które mogą świadczyć o problemach z łąkotką:

• trudność ze schodzeniem po schodach (ból nasila się przy obciążeniu zgiętego kolana),
• słyszalne trzaski lub pstrykanie podczas ruchu stawu,
• wrażenie „przesuwania się” czegoś wewnątrz kolana przy zmianie pozycji nogi,
• dolegliwości bólowe nasilające się nocą lub po dłuższym bezruchu,
• uczucie osłabienia mięśni uda związane z odruchowym odciążaniem chorej kończyny.

Uszkodzenie łąkotki – diagnostyka 

Jeśli po urazie kolana pojawił się ból, obrzęk, uczucie blokowania stawu albo trudność w jego pełnym zgięciu czy wyproście – to może być uszkodzenie łąkotki. Żeby to potwierdzić, ortopeda najpierw przeprowadza szczegółowy wywiad i badanie. Sprawdza m.in. ruchomość kolana, miejsca bolesne i charakter objawów.

Najdokładniejszym badaniem obrazowym w takich przypadkach jest rezonans magnetyczny (MRI). Pokazuje nie tylko samą łąkotkę, ale też chrząstkę, więzadła i inne struktury w stawie. Pomocniczo wykonuje się też RTG, aby wykluczyć złamania, oraz USG – np. w monitorowaniu leczenia.

W Galileo Medical pacjenci mają dostęp do nowoczesnej diagnostyki, w tym rezonansu i USG, oraz lekarzy, którzy na co dzień diagnozują i leczą urazy kolana zarówno u sportowców, jak i osób po prostu chcących wrócić do normalnego chodzenia bez bólu.

Jeśli ortopeda podejrzewa uszkodzenie łąkotki, od razu może zaplanować dalsze postępowanie, np. skierować na rehabilitację albo, jeśli to konieczne, na konsultację operacyjną.

Do czasu wizyty warto oszczędzać kolano, unikać sportu, przykładać zimne okłady i – jeśli ból przeszkadza – sięgnąć po leki przeciwbólowe. Ale najważniejsze to nie zwlekać – szybka diagnoza to krótsza droga do sprawnego kolana.

Metody leczenia uszkodzonej łąkotki

Sposób leczenia łąkotki zależy od rodzaju urazu, jego rozległości i oczekiwań pacjenta. W niektórych przypadkach wystarczy dobrze poprowadzona rehabilitacja, w innych konieczna jest interwencja chirurgiczna.

Leczenie zachowawcze – fizjoterapia ma kluczowe znaczenie

W przypadku niewielkich uszkodzeń łąkotki lub zmian zwyrodnieniowych leczenie często rozpoczyna się od metod nieoperacyjnych.

Podstawą jest rehabilitacja – dobrze prowadzona może skutecznie przywrócić sprawność kolana i uniknąć konieczności zabiegu. W badaniu pt. „Surgery versus Physical Therapy for a Meniscal Tear and Osteoarthritis“, przeprowadzonego wśród osób w wieku 45 lat i starszych z uszkodzeniem łąkotki i objawami choroby zwyrodnieniowej, w grupie fizjoterapii odnotowano poprawę o 18,5 pkt w skali sprawności fizycznej Western Ontario and McMaster Universities Osteoarthritis Index.

W leczeniu uszkodzenia łąkotki fizjoterapeuta skupia się przede wszystkim na:

• poprawie ruchomości stawu kolanowego,
• wzmocnieniu mięśni uda (zwłaszcza czworogłowego) i pośladków, które wspierają stabilizację kolana,
• nauce prawidłowych wzorców ruchu – chodzenia, schodzenia po schodach, siadania czy powrotu do aktywności sportowej,
• ćwiczeniach równoważnych i sensomotorycznych, które poprawiają kontrolę stawu w codziennym funkcjonowaniu.

Dodatkowo w Galileo Medical stosujemy terapie wspomagające, takie jak krioterapia, elektrostymulacja czy taping. W niektórych przypadkach ortopeda może zalecić terapię biologiczną – np. iniekcje osocza bogatopłytkowego (PRP), by pobudzić regenerację tkanek. Wspomagająco stosuje się też leki przeciwzapalne i przeciwbólowe.

Leczenie operacyjne uszkodzonej łąkotki

Jeśli uszkodzenie łąkotki jest poważniejsze – np. oderwany fragment blokuje ruch w stawie – może być konieczna operacja. Najczęściej wykonuje się artroskopię kolana, czyli małoinwazyjny zabieg z użyciem kamery i specjalnych narzędzi.

W zależności od rodzaju uszkodzenia, chirurg:

• zszywa pękniętą łąkotkę (gdy warunki do gojenia są dobre),
• usuwa jej uszkodzony fragment (tzw. częściowa meniscektomia).

Zawsze celem jest zachowanie jak największej ilości własnej tkanki, ponieważ każda ingerencja w strukturę łąkotki zwiększa ryzyko przedwczesnych zmian zwyrodnieniowych stawu.

Jakie są kryteria wyboru metody leczenia?

O tym, czy wystarczy rehabilitacja, czy konieczna będzie operacja, decyduje kilka czynników:

• wiek pacjenta – młodsze osoby częściej kwalifikują się do szycia łąkotki, bo lepiej się goją,
• rodzaj i lokalizacja uszkodzenia – pęknięcia w dobrze ukrwionych częściach mają większą szansę na zrost,
• obecność innych urazów – np. uszkodzenia chrząstki czy więzadeł,
• styl życia i poziom aktywności – zawodowy sportowiec może potrzebować szybszego powrotu do pełnej sprawności.

Dla osób starszych lub z przewlekłymi zmianami zwyrodnieniowymi często wystarczają ćwiczenia, zmniejszenie obciążeń i fizjoterapia. Jeśli jednak objawy się utrzymują – np. kolano się „blokuje” albo ból nie pozwala normalnie chodzić – warto rozważyć operację.

Uszkodzona łąkotka – rehabilitacja i powrót do sprawności po urazie

Powrót do formy po uszkodzeniu łąkotki to proces, który wymaga dobrze zaplanowanej rehabilitacji zarówno po leczeniu zachowawczym, jak i operacyjnym. Kluczowe jest odbudowanie siły i stabilności stawu kolanowego, stopniowe zwiększanie zakresu ruchu oraz zapobieganie przyszłym kontuzjom.

W Galileo Medical – w placówkach w Warszawie, Piasecznie i Elblągu – pacjenci są objęci opieką zespołu doświadczonych fizjoterapeutów i lekarzy ortopedów, którzy wspólnie dobierają indywidualny plan usprawniania. Na wczesnym etapie terapii koncentrujemy się na zmniejszeniu bólu, odciążeniu kończyny i poprawie ruchomości. Następnie wprowadzamy ćwiczenia wzmacniające mięśnie uda i łydki, poprawiające stabilizację kolana oraz trening propriocepcji.

Po zabiegu artroskopii rehabilitacja przebiega etapami i może trwać kilka miesięcy. Pacjent uczy się na nowo bezpiecznego poruszania, ćwiczy równowagę i pracuje nad powrotem do aktywności (w tym również sportowej, jeśli to jego cel).

W Galileo Medical korzystamy z nowoczesnych metod fizjoterapii, które przyspieszają regenerację i dają realne efekty. Stale monitorujemy postępy i dostosowujemy terapię do możliwości pacjenta. Dzięki temu rehabilitacja po uszkodzeniu łąkotki nie jest tylko powrotem do zdrowia, ale również szansą na zbudowanie mocniejszego, lepiej funkcjonującego kolana niż wcześniej.

Jak zapobiegać uszkodzeniom łąkotki? 3 kluczowe zasady

Zadbaj o swoje kolana, zanim zaczną boleć – odpowiednia profilaktyka znacząco zmniejsza ryzyko urazów łąkotki, zarówno u sportowców, jak i osób pracujących fizycznie. Oto trzy najważniejsze zasady ochrony tych delikatnych struktur:

1. Wzmacniaj i stabilizuj staw kolanowy. Regularnie ćwicz mięśnie uda i łydki – zwłaszcza czworogłowy oraz grupę kulszowo-goleniową. Unoszenie nogi w leżeniu, półprzysiady, ćwiczenia równoważne i trening propriocepcji pomagają ustabilizować kolano i zmniejszyć obciążenie łąkotki.
2. Trenuj mądrze i bezpiecznie. Unikaj nagłych skrętów, głębokich przysiadów z obciążeniem oraz przeciążania kolan. Dbaj o technikę ruchu, stopniowo zwiększaj intensywność ćwiczeń i nie wracaj do sportu „na siłę” po przerwie czy urazie. W razie wątpliwości – skonsultuj się z fizjoterapeutą lub trenerem.
3. Dbaj o codzienne nawyki. Utrzymuj prawidłową masę ciała, unikaj długotrwałego klęczenia bez ochrony, nie lekceważ bólu kolan. Jeśli pojawi się obrzęk lub ograniczenie ruchu – odpocznij, schłodź staw i jak najszybciej skonsultuj się z lekarzem.

Studium przypadku

Do Galileo Medical zgłosił się 38-letni pan Tomasz, aktywny amator biegania, który od kilku tygodni odczuwał narastający ból po wewnętrznej stronie lewego kolana. Dolegliwości pojawiły się po intensywnym treningu interwałowym i zaczęły utrudniać codzienne funkcjonowanie – szczególnie podczas schodzenia po schodach oraz wstawania z pozycji siedzącej. Pacjent zgłaszał także uczucie „przeskakiwania” w stawie oraz niewielki obrzęk, który pojawiał się po większym wysiłku fizycznym.

Podczas wizyty ortopedycznej przeprowadzono szczegółowy wywiad oraz badanie fizykalne, które wykazało bolesność palpacyjną wzdłuż szpary stawowej i ograniczenie ruchomości stawu. Dla potwierdzenia podejrzeń wykonano rezonans magnetyczny (MRI), który uwidocznił podłużne pęknięcie łąkotki przyśrodkowej bez cech oderwania fragmentu, co umożliwiło wdrożenie leczenia zachowawczego.

Zespół Galileo Medical zaproponował pacjentowi indywidualnie dobrany plan fizjoterapii, uwzględniający charakter urazu oraz cel, jakim był powrót do biegania bez ryzyka nawrotu dolegliwości. Rehabilitacja została zaplanowana etapowo i prowadzona przez doświadczonych fizjoterapeutów w placówce Galileo Medical.

Program terapeutyczny obejmował:

• terapię manualną tkanek miękkich w obrębie uda i podudzia, pozwalającą rozluźnić nadmiernie napięte struktury i zredukować przeciążenia stawu,
• ćwiczenia mobilizujące staw kolanowy, które stopniowo przywracały zakres ruchu i poprawiały komfort podczas chodzenia,
• trening izometryczny i ćwiczenia aktywujące mięśnie stabilizujące kolano, w tym mięsień czworogłowy uda oraz grupę kulszowo-goleniową,
• trening propriocepcji, dzięki któremu pacjent odzyskał pełną kontrolę nad stawem kolanowym w dynamicznych warunkach,
• instruktaż prawidłowego wzorca chodu i techniki biegowej, dostosowany do stylu aktywności pana Tomasza.

Dodatkowo w pierwszej fazie terapii zalecono czasowe odciążenie kończyny za pomocą ortezy oraz stosowanie krioterapii i leków przeciwzapalnych.

Po sześciu tygodniach regularnej rehabilitacji pacjent odzyskał pełną ruchomość stawu, a ból ustąpił całkowicie. Dzięki edukacji dotyczącej profilaktyki przeciążeń oraz korekcji błędów technicznych podczas biegania, pan Tomasz mógł bezpiecznie wrócić do aktywności fizycznej, tym razem z większą świadomością i kontrolą ruchu.

Podsumowanie

Uszkodzenie łąkotki to jeden z częstszych problemów stawu kolanowego zarówno u osób aktywnych fizycznie, jak i u tych, które na co dzień nie uprawiają sportu. Objawy, takie jak ból po stronie stawu, ograniczenie ruchomości, uczucie blokowania czy przeskakiwania kolana, powinny skłonić do wizyty u ortopedy i wykonania badań obrazowych.

Kluczową rolę w procesie leczenia – zarówno zachowawczego, jak i operacyjnego – odgrywa rehabilitacja. To ona pomaga wrócić do pełnej sprawności, przywrócić prawidłowy wzorzec ruchu i zapobiec nawrotom dolegliwości.

Nowoczesna fizjoterapia koncentruje się na indywidualnym podejściu do pacjenta i kompleksowym wsparciu procesu regeneracji, co doskonale pokazuje przykład terapii w Galileo Medical. Nasze placówki w Warszawie, Piasecznie i Elblągu oferują dostęp do interdyscyplinarnego zespołu specjalistów oraz nowoczesnych metod rehabilitacji, które skutecznie wspierają leczenie uszkodzeń łąkotki i innych urazów kolana.

Przeczytaj również: 

Ból kolana po wewnętrznej stronie – przyczyny, objawy, diagnostyka i leczenie

Ból z boku kolana – przyczyny, objawy, diagnostyka i skuteczne leczenie

Ból kolana – przyczyny, objawy, diagnostyka i skuteczne leczenie

Gonartroza kolana – przyczyny, objawy, leczenie i rehabilitacja zwyrodnienia stawu kolanowego

Ból kolana w nocy – przyczyny, objawy, leczenie i profilaktyka

Bibliografia

Drwięga, M., & Lubiatowski, P. (2018). Uszkodzenia łąkotek – diagnostyka i leczenie. Ortopedia, Traumatologia, Rehabilitacja, 20(5), 365–376.

Górecki, A., & Widuchowski, J. (2005). Uszkodzenia łąkotek – zasady leczenia. Medycyna Sportowa, 21(2), 115–124.

Kiwerski, J. (red.). (2012). Ortopedia i traumatologia. Warszawa: Wydawnictwo Lekarskie PZWL.

Zembaty, A. (2003). Kinezyterapia. Tom I. Kraków: Wydawnictwo Kasper.

Beaufils, P., & Pujol, N. (2017). Management of traumatic meniscus tears. Orthopaedics & Traumatology: Surgery & Research, 103(8S), S237–S244.

Englund, M., Roemer, F. W., Hayashi, D., Crema, M. D., & Guermazi, A. (2012). Meniscus pathology, osteoarthritis and the treatment controversy. Nature Reviews Rheumatology, 8(7), 412–419.