Ból kolana, Rehabilitacja & Fizjoterapia

Ból kolana u dziecka – przyczyny, objawy, diagnostyka i skuteczne leczenie

03/08/2025
8 min. czytania

Gdy dziecko nagle zaczyna utykać, skarży się na kłucie w kolanie lub przerywa zabawę, trudno zachować spokój. Ból kolana u dziecka potrafi zaniepokoić nawet wtedy, gdy nie było upadku ani urazu. Czy to tylko efekt intensywnego dnia? A może objaw szybkiego wzrostu albo coś poważniejszego?

Choć większość przyczyn okazuje się niegroźna, są sytuacje, w których nie warto czekać. Podpowiadamy, co może wywoływać ból kolana u dziecka, jak odróżnić niepokojące objawy od fizjologicznych i kiedy warto zgłosić się do specjalisty.

Kluczowe wnioski:

Ból kolana u dzieci najczęściej wynika z przeciążeń związanych z aktywnością fizyczną, urazów mechanicznych, bólów wzrostowych oraz specyficznych schorzeń wieku rozwojowego, takich jak choroba Osgood-Schlattera.
Niepokojące objawy towarzyszące bólowi kolana, takie jak obrzęk, zaczerwienienie, ograniczenie ruchomości, ból nocny czy objawy ogólne (gorączka, spadek masy ciała), wymagają szybkiej konsultacji ze specjalistą.
Leczenie bólu kolana u dzieci opiera się na modyfikacji aktywności fizycznej, ćwiczeniach rozciągających i wzmacniających mięśnie oraz wsparciu fizjoterapeutycznym. W większości przypadków dolegliwości ustępują po wdrożeniu odpowiedniej rehabilitacji i odpoczynku.
Profilaktyka obejmuje regularną rozgrzewkę przed wysiłkiem, naukę prawidłowej techniki ruchu, dbałość o elastyczność i siłę mięśni, kontrolę masy ciała oraz regularne kontrole ortopedyczne.

Ból kolana u dziecka – co go wywołuje? Najczęstsze przyczyny

Ból kolana u dziecka może mieć wiele źródeł, a jego przyczyna zależy m.in. od wieku, poziomu aktywności fizycznej i ogólnej budowy ciała.

Jednym z najczęstszych powodów są przeciążenia tkanek u dzieci aktywnych sportowo i szczególnie w okresie intensywnego wzrostu. Wtedy mięśnie i ścięgna nie nadążają za wydłużającymi się kośćmi, co prowadzi do mikrourazów. W badaniu pt. „Knee pain in young sports players aged 6–15 years: a cross-sectional study in Japan” ból kolana występował najczęściej u młodych sportowców w wieku 13 lat (19,1%).

Typowym przykładem jest choroba Osgood-Schlattera, czyli jałowa martwica guzowatości kości piszczelowej, która objawia się bólem poniżej rzepki, nasilającym się po wysiłku i dotyku.

Drugą często spotykaną przyczyną są tzw. bóle wzrostowe, występujące głównie u dzieci w wieku 4–12 lat. Nie mają związku z urazem, nie powodują obrzęku ani sztywności stawu, a pojawiają się zwykle wieczorem lub w nocy, po aktywnym dniu. Choć nie są groźne, mogą być dla dziecka bardzo dokuczliwe.

Do innych możliwych przyczyn bólu kolana u dziecka należą:

urazy mechaniczne: skręcenia, stłuczenia, przeciążenia,
zaburzenia osi kończyn dolnych (koślawość, szpotawość kolan),
wady postawy, płaskostopie i nieprawidłowy wzorzec chodu,
nadmierna masa ciała, zwiększająca nacisk na stawy kolanowe,
młodzieńcze idiopatyczne zapalenie stawów i inne schorzenia zapalne,
infekcje bakteryjne w obrębie stawu (rzadziej),
niedobory witaminowo-mineralne wpływające na kości i stawy (np. niedobór witaminy D).

Ból kolana u dziecka – objawy towarzyszące

U dzieci ból kolana najczęściej objawia się w sposób dyskretny, ale zauważalny dla uważnego opiekuna. Maluch może zacząć unikać zabawy, utykać, trzymać się za nogę lub odmawiać udziału w aktywnościach, które wcześniej sprawiały mu radość.

Starsze dzieci zwykle wskazują konkretne miejsce bólu – często pod rzepką lub po bokach kolana – i skarżą się na dolegliwości nasilające się po wysiłku lub wieczorem. Warto zwrócić uwagę, czy ból jest jednostronny, czy pojawia się po obu stronach, czy towarzyszy mu obrzęk, zaczerwienienie lub ograniczenie ruchu.

Inne możliwe objawy to:

utykanie,
niechęć do biegania, podskakiwania, wchodzenia po schodach,
bolesność przy dotyku w konkretnym miejscu (np. poniżej rzepki),
uczucie „ciągnięcia” w nodze po dniu pełnym aktywności,
ból nasilający się wieczorem lub w nocy,
brak gorączki, ale ewentualne zaczerwienienie lub obrzęk w stanach zapalnych.

W przypadku wystąpienia niepokojących objawów najlepiej udać się do internisty. Jeśli zależy Ci na wygodzie i szybkim dostępie do różnych specjalistów w jednym miejscu, w Galileo Medical możesz umówić wizytę zarówno do internisty, jak i ortopedy, a w razie potrzeby również do fizjoterapeuty.

Nasi lekarze i terapeuci wyróżniają się empatycznym podejściem do dzieci, potrafią stworzyć spokojną atmosferę i dokładnie tłumaczą, co dzieje się z małym pacjentem. Dzięki temu wizyta nie jest stresującym doświadczeniem, a rodzice zyskują pewność, że dziecko jest w dobrych rękach.

Bóle wzrostowe, przeciążeniowe czy pourazowe? Jak je odróżnić?

Bóle wzrostowe dotyczą najczęściej dzieci w wieku przedszkolnym i wczesnoszkolnym. Mają charakter obustronny, nie są związane z urazem i pojawiają się zazwyczaj wieczorem lub w nocy, po intensywnym dniu. Dziecko może obudzić się z powodu bólu, ale po delikatnym masażu nogi zwykle zasypia z powrotem. Nie towarzyszy im obrzęk, zaczerwienienie ani ograniczenie ruchu.

Bóle przeciążeniowe częściej występują u dzieci aktywnych sportowo. Mają związek z mikrourazami tkanek, które nie nadążają z adaptacją do zwiększonych obciążeń. Ból jest zazwyczaj jednostronny, nasila się po wysiłku, może występować miejscowa tkliwość lub lekki obrzęk. Typowym przykładem jest choroba Osgood-Schlattera – ból pod kolanem, nasilający się przy bieganiu czy skakaniu.

Bóle pourazowe pojawiają się nagle, po upadku, skręceniu lub uderzeniu. Często towarzyszy im obrzęk, zasinienie lub wyraźne ograniczenie ruchomości stawu. Dziecko może unikać obciążania kończyny, a każdy ruch może wywoływać ból. W przypadku podejrzenia urazu mechanicznego zawsze wskazana jest szybka konsultacja z lekarzem i ewentualna diagnostyka obrazowa (RTG, USG).

Choroba Osgood-Schlattera – charakterystyka i leczenie

W okresie intensywnego wzrostu i wzmożonej aktywności fizycznej u dzieci i nastolatków może pojawić się charakterystyczna dolegliwość – choroba Osgood-Schlattera. Dotyczy ona przede wszystkim dzieci aktywnych sportowo, zwłaszcza chłopców w wieku 9–15 lat oraz dziewczynek między 8. a 14. rokiem życia. Ból zlokalizowany jest tuż poniżej rzepki, w okolicy guzowatości kości piszczelowej, i nasila się przy aktywnościach takich jak bieganie, skakanie, wchodzenie po schodach czy klękanie.

Przyczyną tej dolegliwości jest zaburzenie równowagi między szybko rosnącą kością piszczelową a mięśniem czworogłowym uda i jego ścięgnem. Nadmierne napięcie i przeciążenia w miejscu przyczepu więzadła rzepki do kości prowadzą do powstawania mikrourazów i przewlekłego stanu zapalnego.

W rozpoznaniu choroby Osgood-Schlattera kluczowa jest konsultacja ortopedyczna. W Galileo Medical prowadzimy takie konsultacje u dzieci i młodzieży, łącząc badanie kliniczne z oceną USG lub RTG, jeśli zachodzi taka potrzeba. Nasz zespół specjalistów ma doświadczenie w pracy z młodymi pacjentami i zawsze dba o spokojną, zrozumiałą komunikację z dzieckiem i rodzicem.

Jak wygląda leczenie choroby Osgood-Schlattera?

Leczenie ma charakter zachowawczy i koncentruje się na odciążeniu stawu kolanowego oraz poprawie biomechaniki kończyny dolnej. Najczęściej stosuje się:

czasowe ograniczenie lub modyfikację aktywności fizycznej (zwłaszcza biegania i skakania),
ćwiczenia rozciągające mięsień czworogłowy uda,
wzmacnianie mięśni pośladków i stabilizatorów kolana,
masaż tkanek okołostawowych i techniki manualne zmniejszające napięcie,
zimne okłady po wysiłku fizycznym,
krótkotrwałe stosowanie NLPZ (np. ibuprofenu) – tylko po konsultacji z lekarzem,
kinesiotaping lub specjalne opaski odciążające miejsce przyczepu ścięgna.

Według danych artykułu pt. „Osgood-Schlatter disease: a 2020 update of a common knee condition in children” leczenie zachowawcze jest skuteczne w 90% przypadków. Bardziej zaawansowane formy leczenia – np. unieruchomienie kończyny lub zabieg – stosuje się wyjątkowo rzadko.

Zalecenia dla rodziców dziecka z chorobą Osgood-Schlattera

Aby leczenie przebiegało sprawnie i bez nawrotów, istotne jest zaangażowanie rodzica w cały proces terapeutyczny. Oto kilka praktycznych wskazówek:

Zachęcaj dziecko do wykonywania ćwiczeń rozciągających i wzmacniających również w domu, poza zajęciami rehabilitacyjnymi.
Zadbaj o odpowiednią regenerację organizmu – sen, zbilansowaną dietę i nawodnienie.
Poinformuj nauczyciela WF-u lub trenera o rozpoznaniu, aby aktywność dziecka mogła być czasowo zmodyfikowana.
Obserwuj objawy – jeśli ból się nasila, pojawia się obrzęk lub problemy z poruszaniem, konieczna jest ponowna konsultacja lekarska.
Nie bagatelizuj przewlekłego bólu kolana – szybka reakcja pozwala uniknąć dłuższych przerw w aktywności i powikłań.

W Galileo Medical rodzice mogą liczyć na wsparcie całego zespołu – ortopedy dziecięcego, fizjoterapeuty i psychologa, który pomaga, gdy pojawiają się trudności w rozmowie z dzieckiem o ograniczeniach aktywności, bólu czy frustracji związanej z leczeniem. Wspólnie dbamy nie tylko o zdrowie fizyczne, ale także o emocje młodego pacjenta i jego rodziny.

Ból kolana u dziecka – diagnostyka. Kiedy zgłosić się do specjalisty?

Diagnostyka bólu kolana u dziecka w Galileo Medical zaczyna się od szczegółowego wywiadu z rodzicem i dzieckiem. Ortopeda lub internista pyta o moment wystąpienia dolegliwości, ich charakter, czynniki nasilające oraz objawy towarzyszące (np. obrzęk, ograniczenie ruchu, zmiana zachowania).

Następnie specjalista przeprowadza badanie fizykalne – ocenia ruchomość stawu kolanowego, napięcie mięśni, sposób poruszania się dziecka, ustawienie nóg i stóp.

W razie potrzeby wykonywane są badania obrazowe:

USG – idealne do oceny ścięgien, więzadeł i tkanek miękkich,
RTG – w przypadku podejrzenia urazu kości,
MRI – jeśli konieczna jest dokładna ocena chrząstki, łąkotek czy błony maziowej.

Wszystkie etapy przeprowadzane są z wyczuciem, z uwzględnieniem wrażliwości dziecka, a więc również bez pośpiechu i w życzliwej atmosferze. Rodzice mogą być obecni przy badaniu, a każde działanie dokładnie wyjaśniamy.

Kiedy zgłosić się do specjalisty?

Nie każdy ból kolana oznacza coś poważnego, ale są sytuacje, które powinny skłonić do szybkiej konsultacji:

ból utrzymuje się mimo odpoczynku i domowych metod,
pojawia się obrzęk, zaczerwienienie lub ograniczenie ruchomości,
dziecko unika chodzenia, kuleje lub wybudza się w nocy z powodu bólu,
występują objawy ogólne (gorączka, spadek masy ciała, apatia),
ból pojawił się po urazie, a dziecko nie wraca do normy.

Zawsze warto obserwować codzienne funkcjonowanie dziecka. Jeśli przestaje chętnie się bawić, unika ruchu, skarży się na dolegliwości po aktywności fizycznej, to znak, że warto skonsultować się ze specjalistą. – mgr Paulina Piaskowska-Grefling, fizjoterapeutka i masażystka w Galileo Medical

Ból kolana u dziecka – leczenie i rehabilitacja

W leczeniu bólu kolana najczęściej stosowane metody to:

krótkotrwała farmakoterapia – leki przeciwzapalne i przeciwbólowe (np. ibuprofen) w odpowiednio dobranej dawce łagodzą objawy i ułatwiają rozpoczęcie ćwiczeń,
unieruchomienie stawu – np. orteza lub opaska elastyczna, stosowana tymczasowo, aby odciążyć kolano i dać czas na regenerację,
opatrunki chłodzące lub maści na bazie arniki, mentolu, kamfory – stosowane miejscowo, mogą przynieść szybką ulgę w bólu i ograniczyć obrzęk,
zabiegi fizykalne zlecone przez lekarza – krioterapia, laseroterapia czy pole magnetyczne wspomagają gojenie tkanek i redukcję stanu zapalnego.

W przypadku schorzeń o podłożu reumatologicznym, zakaźnym lub związanym z zaburzeniami metabolicznymi dziecko może wymagać konsultacji z innym specjalistą, np. reumatologiem.

W Galileo Medical zapewniamy dostęp do różnych specjalistów w jednym miejscu, dlatego – jeśli sytuacja tego wymaga – koordynujemy dalszą diagnostykę i leczenie. Naszym priorytetem jest szybkie postawienie trafnej diagnozy i wdrożenie najskuteczniejszej formy pomocy, dopasowanej do potrzeb Twojego dziecka.

Ból kolana u dziecka – rehabilitacja

Rehabilitację zawsze zaczynamy od dokładnej analizy problemu: konsultacji ortopedycznej i oceny fizjoterapeutycznej. Dzięki współpracy specjalistów jesteśmy w stanie zrozumieć nie tylko medyczne tło dolegliwości, ale też to, jak ból wpływa na codzienne funkcjonowanie dziecka zarówno fizycznie, jak i emocjonalnie.

Podczas pierwszego spotkania fizjoterapeuta wykonuje badanie ruchomości, analizę postawy oraz wzorców ruchowych. U młodszych dzieci zajęcia odbywają się w formie zabawy, aby nie kojarzyły się z „leczeniem” czy obowiązkiem. Starsze dzieci otrzymują konkretne cele – np. szybki powrót na trening czy zmniejszenie bólu przy schodzeniu po schodach – co zwiększa ich zaangażowanie.

W trakcie terapii wykorzystujemy:

indywidualnie dobrane ćwiczenia rozciągające i wzmacniające,
techniki manualne (m.in. praca z powięzią, masaż tkanek głębokich),
kinesiotaping do odciążenia bolesnych struktur,
nowoczesne metody wspierające regenerację (np. aparat ENF).

Wszystko odbywa się w atmosferze spokoju i zaufania – dbamy o to, by dziecko czuło się wysłuchane, rozumiane i bezpieczne. W razie potrzeby do procesu terapii włączamy także psychologa, który wspiera rodzinę w trudniejszych momentach, np. kiedy dziecko przeżywa frustrację z powodu ograniczenia aktywności fizycznej lub trudno mu zrozumieć, dlaczego nie może wrócić do ulubionego sportu.

Współpraca rodziców z terapeutami – klucz do skutecznej terapii

Rola rodzica w procesie leczenia dziecka jest nie do przecenienia. To od Was zależy, czy zalecone ćwiczenia będą wykonywane systematycznie, a codzienne nawyki – zmieniane w sposób trwały. Dlatego w Galileo Medical traktujemy rodziców jako równorzędnych partnerów w terapii.

Podczas każdej wizyty otrzymujecie:

jasne i zrozumiałe instrukcje, jak ćwiczyć z dzieckiem w domu,
konkretne zalecenia dotyczące odpoczynku, diety i aktywności fizycznej,
informację, na co zwracać uwagę w zachowaniu dziecka i kiedy reagować.

Jeśli pojawiają się wątpliwości, pomagamy dobrać formę komunikacji z dzieckiem odpowiednią do jego wieku, również przy wsparciu naszego psychologa. Wiemy, że dzieci uczą się poprzez obserwację, dlatego zachęcamy rodziców, by wspólnie z dzieckiem wprowadzali zdrowe nawyki i aktywność do codziennego życia.

Im bardziej zaangażowana jest rodzina, tym lepsze efekty przynosi terapia – szybciej znika ból, a dziecko wraca do formy z większym poczuciem bezpieczeństwa.

Jak zapobiegać bólom kolan u dzieci?

Profilaktyka bólu kolan u dzieci opiera się na prostych, ale kluczowych działaniach. Regularna rozgrzewkaprzed aktywnością fizyczną to jeden z najważniejszych elementów, ponieważ przygotowuje mięśnie i stawy do wysiłku, zmniejszając ryzyko przeciążeń i urazów. Równie istotna jest prawidłowa technika ruchu – nieprawidłowe ustawienie kończyn podczas biegania czy skakania może prowadzić do nierównomiernego obciążenia kolan. Dzieci aktywne sportowo powinny ćwiczyć pod okiem instruktorów, którzy korygują ewentualne błędy.

Warto zadbać o elastyczność i siłę mięśni (szczególnie grupy tylnej i przedniej uda oraz mięśni pośladkowych), które stabilizują staw kolanowy. Kilka prostych ćwiczeń dziennie może znacząco zmniejszyć ryzyko problemów.

Nie mniej ważna jest kontrola masy ciała. Nadwaga obciąża stawy, sprzyjając przeciążeniom. Duże znacznie ma również odpowiednie obuwie sportowe oraz unikanie twardych nawierzchni.

Studium przypadku: ból kolana u młodego piłkarza z rozpoznaniem choroby Osgood-Schlattera

Do Galileo Medical zgłosiła się mama 12-letniego chłopca, aktywnie trenującego piłkę nożną, który od kilku tygodni skarżył się na narastający ból kolana – nasilający się szczególnie po treningach oraz podczas klękania. Dolegliwościom towarzyszył lekki obrzęk poniżej rzepki i trudność w pełnym wyprostowaniu nogi. Rodzice zauważyli, że syn zaczął unikać ulubionych aktywności, a nawet codzienne czynności sprawiały mu dyskomfort.

Podczas wizyty przeprowadziliśmy dokładny wywiad oraz badanie fizykalne, które wykazało tkliwość w okolicy guzowatości kości piszczelowej – typowy objaw choroby Osgood-Schlattera. W celu potwierdzenia diagnozy wykonano badanie USG, które pozwoliło wykluczyć inne schorzenia i dokładnie ocenić stan tkanek miękkich.

Nasz zespół fizjoterapeutów opracował indywidualny plan terapii, który obejmował:

rozciąganie mięśnia czworogłowego uda, by zmniejszyć napięcie tkanek pociągających za przyczep rzepki,
terapię manualną, w tym rozluźnianie powięzi i masaż tkanek głębokich w obrębie uda i podudzia,
ćwiczenia wzmacniające mięśnie pośladkowe i mięśnie kulszowo-goleniowe, wspomagające stabilizację kolana,
trening sensomotoryczny i ćwiczenia propriocepcji, poprawiające kontrolę motoryczną kończyny,
kinesiotaping, który redukował napięcie w okolicy guzowatości piszczeli i zmniejszał obciążenie tkanek podczas ruchu,
edukację w zakresie właściwego ustawienia kończyny dolnej podczas biegania, zmiany kierunku czy lądowania po skoku.

Terapia była uzupełniona o tymczasowe ograniczenie aktywności sportowej oraz domowe zalecenia (zimne okłady, unikanie pozycji klęcznej, odpowiednie rozciąganie po treningu).

Już po kilku tygodniach systematycznej pracy i wsparcia fizjoterapeutów ból ustąpił, a obrzęk zmniejszył się całkowicie. Chłopiec stopniowo wrócił do treningów, pod czujnym okiem specjalistów. Rodzice otrzymali wskazówki dotyczące dalszej profilaktyki przeciążeń oraz budowania zdrowych nawyków ruchowych.

Podsumowanie

Ból kolana u dziecka nigdy nie powinien być bagatelizowany. Może mieć wiele przyczyn, od przejściowych przeciążeń po poważniejsze schorzenia wymagające specjalistycznego leczenia. Kluczowe znaczenie ma szybka diagnostyka, oparta na dokładnym wywiadzie, badaniu klinicznym oraz badaniach obrazowych. Im wcześniej wdrożone zostaną odpowiednie działania, tym większa szansa na uniknięcie przewlekłych problemów.

Terapia obejmuje nie tylko leczenie objawów, ale też edukację dziecka i rodziców, poprawę wzorców ruchowych, wsparcie fizjoterapeutyczne oraz – w razie potrzeby – pomoc psychologa. To właśnie współpraca całego zespołu specjalistów z rodziną dziecka daje najlepsze efekty i pozwala wrócić do codziennej aktywności bez bólu i stresu. Warto reagować na pierwsze sygnały przeciążenia, a nie czekać, aż ból ograniczy dziecku swobodę ruchu i radość z ulubionych zajęć.