W skrócie (TL;DR): Co musisz wiedzieć o bólu pleców przy oddychaniu?
Jeśli masz tylko chwilę, chcemy, abyś zapamiętał te 5 kluczowych faktów:
- Najczęściej to problem mięśniowo-szkieletowy: W ponad 80% przypadków ból pleców przy oddychaniu jest spowodowany problemami z układem ruchu, takimi jak napięcie mięśni międzyżebrowych, dysfunkcja stawów żebrowo-kręgowych czy uraz.
- Charakter bólu jest kluczową wskazówką: Ból odkręgosłupowy jest typowo ostry, kłujący, dobrze zlokalizowany i nasila się nie tylko przy oddychaniu, ale także przy skręcaniu tułowia lub ucisku na bolące miejsce.
- Nie ignoruj “czerwonych flag”: Jeśli bólowi towarzyszy duszność, gorączka, kaszel z krwią, ból w klatce piersiowej promieniujący do ręki, należy natychmiast wezwać pomoc medyczną, aby wykluczyć zawał serca czy zatorowość płucną.
- Diagnostyka musi być kompleksowa: Kluczowe jest wykluczenie przyczyn płucnych i kardiologicznych. Dopiero potem skupiamy się na precyzyjnej diagnostyce układu ruchu.
- Fizjoterapia jest niezwykle skuteczna: Ból o podłożu mechanicznym doskonale reaguje na terapię manualną, ćwiczenia oddechowe i techniki rozlużniania mięśni, które przynoszą szybką i trwałą ulgę.
Jak oddychanie może powodować ból pleców?
Aby zrozumieć, dlaczego tak prozaiczna czynność jak oddech może boleć, musimy zrozumieć, jak skomplikowaną mechaniczną operacją jest każdy wdech i wydech. To nie jest tylko praca płuc. To zsynchronizowany ruch całej klatki piersiowej, w którym kluczową rolę odgrywa kręgosłup piersiowy.
Rola Klatki piersiowej
Twoja klatka piersiowa to system składający się z 12 par żeber, mostka i 12 kręgów piersiowych. Każde żebro łączy się z kręgosłupem z tyłu za pomocą dwóch małych, ale niezwykle ważnych stawów żebrowo-kręgowych.
Podczas wdechu, gdy przepona się obniża, a mięśnie międzyżebrowe unoszą żebra, cała klatka piersiowa rozszerza się we wszystkich trzech wymiarach. Ruch ten odbywa się właśnie w tych małych stawach z tyłu pleców. Wydech jest w dużej mierze aktem pasywnym, polegającym na powrocie klatki do pozycji wyjściowej. Wykonujemy około 20 000 oddechów dziennie.
Oznacza to, że stawy żebrowo-kręgowe poruszają się 20 000 razy na dobę! Jeśli którykolwiek z tych małych, ale ciężko pracujących stawów ulegnie zablokowaniu, przeciążeniu lub stanowi zapalnemu, każdy oddech będzie powodował ból.
Rola stawów żebrowo-kręgowych i mięśni międzyżebrowych
Wyobraź sobie te stawy jak małe zawiasy. Jeśli jeden z zawiasów w drzwiach zardzewieje, każda próba ich otwarcia będzie powodować opór i skrzypienie. Podobnie jest z klatką piersiową. Zablokowany staw żebrowo-kręgowy uniemożliwia swobodny ruch żebra podczas oddechu, co mózg interpretuje jako ostry, kłujący ból.
Dodatkowo, pomiędzy żebrami rozpięte są mięśnie międzyżebrowe, które aktywnie uczestniczą w oddychaniu. Nagły, gwałtowny kaszel, kichnięcie lub intensywny wysiłek fizyczny mogą prowadzić do ich naciągnięcia lub naderwania. Od tej pory każdy wdech, rozciągający uszkodzone włókna mięśniowe, będzie prowokował ból.
Zrozumienie tej prostej mechaniki jest kluczem do wyjaśnienia większości przypadków bólu pleców przy oddychaniu.
Przyczyny bólu pleców przy oddychaniu
Gdy pacjent zgłasza się do nas z bólem pleców nasilającym się przy oddychaniu, rozpoczynamy proces diagnostyczny, biorąc pod uwagę trzy główne grupy przyczyn: mięśniowo-szkieletowe, płucne i sercowe.
Przyczyny mięśniowo-szkieletowe – gdy problem leży w aparacie ruchu
To zdecydowanie najczęstsza grupa przyczyn, odpowiadająca za ponad 80% przypadków.
- Napięcie lub naciągnięcie mięśni międzyżebrowych: Najczęstsza z częstych przyczyn. Występuje po nagłym kaszlu, kichnięciu, gwałtownym skręcie tułowia lub intensywnym wysiłku. Ból jest ostry, kłujący i łatwy do zlokalizowania.
- Dysfunkcja (zablokowanie) stawów żebrowo-kręgowych: Jak opisano powyżej, “zardzewiały zawias” w plecach powoduje ostry ból przy każdym ruchu oddechowym.
- Neuralgia międzyżebrowa: To ból wynikający z podrażnienia nerwu międzyżebrowego. Przyczyną podrażnienia może być ucisk ze strony zablokowanego stawu, przepukliny dysku w odcinku piersiowym (rzadko) lub stan zapalny (np. w półpaścu).
- Uraz: Złamanie lub stłuczenie żebra po upadku lub uderzeniu będzie powodować silny ból przy każdym oddechu.
Przyczyny płucne – od zapalenia opłucnej po zatorowość
Ta grupa przyczyn jest rzadsza, ale znacznie poważniejsza.
- Zapalenie opłucnej: Opłucna to cienka błona otaczająca płuca. Jej stan zapalny (często w przebiegu infekcji) powoduje bardzo ostry, kłujący ból, który nasila się przy głębokim wdechu i kaszlu.
- Zapalenie płuc: Infekcja w płucach może powodować ból, zwłaszcza jeśli stan zapalny obejmuje opłucną. Bólowi towarzyszy zazwyczaj gorączka, kaszel i duszność.
- Zatorowość płucna: To stan zagrożenia życia, w którym skrzep krwi blokuje tętnicę płucną. Objawia się nagłym, silnym, kłującym bólem w klatce piersiowej lub plecach, dusznością i przyspieszonym oddechem.
- Odma opłucnowa: To sytuacja, w której powietrze dostaje się do jamy opłucnej, powodując “zapadnięcie się” płuca. Objawia się nagłym, ostrym bólem i dusznością.
Przyczyny sercowe i inne – rzadsze, ale groźne źródła bólu
Choć klasyczny ból zawałowy jest gniotący i zlokalizowany za mostkiem, niektóre problemy kardiologiczne mogą manifestować się inaczej.
- Zawał serca (zwłaszcza ściany dolnej): U niektórych pacjentów, zwłaszcza u kobiet, ból zawałowy może być odczuwany głównie w plecach, między łopatkami.
- Zapalenie osierdzia: Stan zapalny błony otaczającej serce powoduje ostry ból za mostkiem, który może promieniować do pleców i charakterystycznie nasila się w leżeniu, a zmniejsza w pozycji siedzącej z pochyleniem do przodu.
Objawy towarzyszące bólowi pleców przy oddychaniu
Kluczem do wstępnej diagnozy jest dokładna analiza charakteru bólu. W naszych placówkach zadajemy serię pytań, które pozwalają nam z dużym prawdopodobieństwem odróżnić niegroźny ból mechaniczny od potencjalnie groźnego bólu trzewnego.
Jak rozpoznać ból “kręgosłupowy”? Charakterystyka bólu mechanicznego
Ból pochodzący z układu ruchu (mięśni, stawów, nerwów) ma bardzo charakterystyczne cechy:
- Jakość i lokalizacja: Jest zazwyczaj ostry, kłujący, przeszywający i pacjent jest w stanie dokładnie, jednym palcem wskazać najbardziej bolesne miejsce.
- Związek z ruchem: To najważniejsza cecha. Ból ten nasila się nie tylko przy głębokim wdechu, ale także przy innych ruchach tułowia, takich jak skręcanie, schylanie się czy unoszenie rąk.
- Tkliwość palpacyjna: Niemal zawsze jesteśmy w stanie znaleźć miejsce na plecach lub żebrach, którego ucisk palcem prowokuje dokładnie ten sam ból, na który skarży się pacjent. To tzw. odtworzenie bólu, które jest bardzo silnym dowodem na przyczynę mięśniowo-szkieletową.
- Brak objawów ogólnych: Bólowi mechanicznemu nie towarzyszy gorączka, duszność (poza tą wynikającą z lęku przed bólem), kaszel czy złe samopoczucie.
Jak rozpoznać ból trzewny? Cechy bólu od płuc i serca
Ból pochodzący z narządów wewnętrznych zachowuje się inaczej:
- Jakość i lokalizacja: Jest często tępy, gniotący, piekący lub rozlany, trudny do precyzyjnego zlokalizowania. Pacjent pokazuje raczej całą okolicę, a nie jeden punkt.
- Związek z ruchem: Ból ten jest zazwyczaj stały i niezależny od pozycji ciała czy ruchu tułowia. Obrót w łóżku czy schylenie się nie zmienia jego nasilenia (wyjątkiem jest zapalenie osierdzia).
- Brak tkliwości palpacyjnej: Ucisk na ścianę klatki piersiowej czy pleców zazwyczaj nie nasila bólu.
- Obecność objawów towarzyszących: To kluczowa wskazówka. Bólowi trzewnemu niemal zawsze towarzyszą inne objawy, takie jak duszność, kaszel, gorączka, poty, zawroty głowy, nudności.
Kiedy ból pleców przy oddychaniu to “czerwona flaga”?
To najważniejsza sekcja tego artykułu. W naszej pracy w Galileo Medical priorytetem jest bezpieczeństwo pacjenta. Musisz wiedzieć, kiedy ból pleców przy oddychaniu jest tylko uciążliwą dolegliwością, a kiedy sygnałem stanu zagrażającego życiu, który wymaga natychmiastowej interwencji.
Objawy alarmowe wymagające natychmiastowej pomocy medycznej
Zadzwoń pod numer alarmowy 112 lub udaj się na SOR, jeśli bólowi pleców przy oddychaniu towarzyszy którykolwiek z poniższych objawów:
- Nagła, silna duszność: Uczucie braku powietrza, niemożność złapania tchu, przyspieszony oddech.
- Ból w klatce piersiowej: Zwłaszcza o charakterze gniotącym, piekącym, ściskającym, zlokalizowany za mostkiem.
- Promieniowanie bólu: Do lewej (ale też prawej) ręki, barku, szyi, żuchwy lub między łopatki.
- Objawy ogólne: Zimne poty, bladość skóry, zawroty głowy, uczucie lęku i zbliżającego się omdlenia, nudności, wymioty.
- Kaszel z odkrztuszaniem krwistej plwociny (krwioplucie).
- Nagłe, jednostronne osłabienie lub paraliż kończyn, zaburzenia mowy, opadanie kącika ust.
Te objawy mogą świadczyć o zawale serca, zatorowości płucnej, rozwarstwieniu aorty, odmie opłucnowej lub udarze mózgu. W takiej sytuacji każda minuta jest na wagę złota.
Jak odróżnić niegroźne kłucie od objawów zawału?
To częsty dylemat pacjentów. Główne różnice, które pomogą Ci dokonać wstępnej oceny:
- Ból mechaniczny (“kręgosłupowy”): Jest ostry, kłujący, trwa krótko (sekundy), jest zlokalizowany w jednym punkcie, można go wywołać uciskiem palca lub konkretnym ruchem, ustępuje po zmianie pozycji.
- Ból zawałowy: Jest tępy, gniotący, piekący, trwa długo (ponad 20 minut), jest rozlany na większym obszarze, nie zmienia się przy ruchu ani ucisku, nie ustępuje po zmianie pozycji.
Pamiętaj jednak o zasadzie: w razie jakichkolwiek wątpliwości, zawsze zakładaj gorszy scenariusz i szukaj pomocy medycznej.
Diagnostyka bólu pleców przy oddychaniu
Gdy już wykluczymy stany nagłe, rozpoczynamy naszą detektywistyczną pracę, której celem jest precyzyjne zidentyfikowanie źródła bólu.
Rola wywiadu i precyzyjnego badania fizykalnego w gabinecie
To absolutna podstawa. Pytamy o wszystkie cechy bólu opisane powyżej. Kluczowe jest dla nas badanie fizykalne. Osłuchujemy płuca i serce, aby wykluczyć nieprawidłowości. Następnie przechodzimy do badania układu ruchu. Oceniamy postawę, zakres ruchomości kręgosłupa piersiowego.
Za pomocą testów prowokacyjnych i szczegółowej palpacji staramy się odtworzyć Twój ból. Uciskamy poszczególne stawy żebrowo-kręgowe, mięśnie międzyżebrowe i punkty spustowe. Jeśli jesteśmy w stanie wywołać dokładnie ten sam ból, na który się skarżysz, nasza pewność co do diagnozy mięśniowo-szkieletowej znacznie wzrasta.
Kiedy potrzebne są badania dodatkowe – od RTG po EKG i D-dimery
Jeśli wywiad lub badanie fizykalne budzą jakiekolwiek wątpliwości, sięgamy po badania dodatkowe.
- W podejrzeniu przyczyny sercowej: Podstawą jest EKG i oznaczenie enzymów sercowych we krwi.
- W podejrzeniu przyczyny płucnej: Zlecamy RTG klatki piersiowej (może uwidocznić zapalenie płuc, odmę, płyn w opłucnej) oraz badanie krwi na poziom D-dimerów. Prawidłowy poziom D-dimerów z dużym prawdopodobieństwem wyklucza zatorowość płucną. W razie wątpliwości wykonuje się angio-TK klatki piersiowej.
- W podejrzeniu przyczyny mięśniowo-szkieletowej: Zazwyczaj badania obrazowe nie są konieczne. RTG lub MRI kręgosłupa piersiowego zlecamy rzadko, tylko w przypadku podejrzenia poważniejszych patologii (np. złamania, guza, dużej przepukliny).
Anegdota z gabinetu: Historia Pana Jakuba i “bólu od serca”
Chcielibyśmy opowiedzieć historię Pana Jakuba, 35-letniego programisty, który zgłosił się do nas z panicznym lękiem. Od tygodnia odczuwał ostry, kłujący ból po lewej stronie klatki piersiowej, który nasilał się przy głębokim wdechu. Był przekonany, że ma poważne problemy z sercem.
“Nie śpię od trzech nocy. Boję się oddychać” – mówił na wizycie. “Byłem już u kardiologa, miałem robione EKG, echo serca, wszystko w normie. A mnie dalej kłuje, jakby ktoś wbijał mi nóż”.
Obraz kliniczny był dla nas bardzo sugestywny. Ból o charakterze mechanicznym, przy prawidłowych wynikach badań kardiologicznych, silnie wskazywał na przyczynę kręgosłupową. W badaniu fizykalnym zauważyliśmy, że Pan Jakub ma mocno zaokrąglone plecy i wysuniętą do przodu głowę – klasyczna postawa “biurowa”. Kiedy zaczęliśmy palpacyjnie badać jego kręgosłup piersiowy, znaleźliśmy niezwykle tkliwy punkt na wysokości czwartego kręgu piersiowego. Każdy ucisk w tym miejscu prowokował dokładnie ten sam ból, na który się skarżył.
Diagnoza była jasna: ostra dysfunkcja stawu żebrowo-kręgowego. Wieloletnia zła postawa doprowadziła do przeciążenia, a gwałtowniejszy ruch prawdopodobnie spowodował “zablokowanie” stawu i neuralgię. Zamiast leków, zaproponowaliśmy Panu Jakubowi leczenie u naszego fizjoterapeuty. Już po pierwszej sesji terapii manualnej, podczas której terapeuta zastosował delikatną technikę mobilizacji zablokowanego stawu, Pan Jakub poczuł 80% ulgi. Ból przy oddychaniu zniknął.
Skuteczna fizjoterapia: Fundament leczenia bólu mechanicznego
W zdecydowanej większości przypadków ból pleców przy oddychaniu doskonale poddaje się leczeniu zachowawczemu. Jest to leczenie z wyboru, które przynosi najlepsze i najtrwaalsze efekty.
Terapia manualna – precyzyjne odblokowanie stawów
Kluczową rolę odgrywa tu wykwalifikowany fizjoterapeuta. Jego praca skupia się na precyzyjnym zdiagnozowaniu i leczeniu zablokowanych struktur. Za pomocą technik mobilizacji lub manipulacji stawów żebrowo-kręgowych i międzykręgowych, terapeuta jest w stanie przywrócić ich prawidłową ruchomość, co często przynosi natychmiastową ulgę w bólu.
Techniki rozluźniania mięśni i powięzi
Terapeuta pracuje nad rozluźnieniem nadmiernie napiętych mięśni międzyżebrowych, mięśni grzbietu i klatki piersiowej, które przyczyniają się do bólu i ograniczają ruchomość klatki piersiowej. Stosuje techniki takie jak masaż tkanek głębokich, rozluźnianie mięśniowo-powięziowe czy terapia punktów spustowych.
Terapia oddechowa – przywracanie prawidłowego wzorca
Uczymy pacjenta prawidłowego, trójwymiarowego toru oddechowego. Chodzi o to, by podczas wdechu klatka piersiowa rozszerzała się nie tylko do przodu, ale także na boki i do tyłu. To “rozrusza” stawy żebrowo-kręgowe od wewnątrz i uelastycznia całą klatkę piersiową.
W badaniu opublikowanym w 2023 roku dotyczącym oddychania i przewlekłego bólu dolnego odcinka kręgosłupa stwierdzono, że ćwiczenia oddechowe mogą znacząco obniżać intensywność bólu i poprawiać funkcję ruchową u pacjentów.
Nowoczesne leczenie interwencyjne bólu pleców przy oddychaniu
W rzadkich przypadkach, gdy ból jest bardzo silny, uporczywy i nie reaguje na fizjoterapię, a jego źródłem jest ewidentnie podrażniony nerw lub staw, w Galileo Medical możemy zaproponować małoinwazyjne leczenie interwencyjne.
Blokady nerwów międzyżebrowych – precyzyjne “ugaszenie pożaru”
W przypadku silnej, pourazowej lub popółpaścowej neuralgii międzyżebrowej, możemy wykonać precyzyjną blokadę nerwu międzyżebrowego pod kontrolą USG. Polega to na podaniu niewielkiej ilości leku znieczulającego i sterydowego bezpośrednio w okolicę podrażnionego nerwu. Taki zabieg potrafi skutecznie i na długo przerwać błędne koło bólu i stanu zapalnego, przynosząc pacjentowi natychmiastową ulgę.
Blokady stawów żebrowo-kręgowych – celowane działanie przeciwzapalne
Jeśli źródłem bólu jest silny stan zapalny w stawie żebrowo-kręgowym, który nie poddaje się terapii manualnej, możemy wykonać celowaną iniekcję dostawową. Podobnie jak w przypadku nerwu, podanie leku sterydowego bezpośrednio do stawu pozwala na szybkie wyciszenie stanu zapalnego i umożliwia prowadzenie dalszej, skutecznej rehabilitacji.
“Leczenie interwencyjne w bólu odcinka piersiowego to narzędzie, po które sięgamy rzadko, ale które w wybranych przypadkach potrafi być niezwykle skuteczne” – wyjaśnia ortopeda, Witold Sikorski, Galileo Medical Piaseczno. “Kluczem jest tu precyzja, możliwa tylko dzięki kontroli USG. Pozwala nam to bezpiecznie dotrzeć do małych, głęboko położonych struktur i zadziałać dokładnie tam, gdzie leży problem”.
Domowe sposoby i pierwsza pomoc: Co możesz zrobić sam?
Gdy już masz pewność po konsultacji lekarskiej, że Twój ból ma charakter mięśniowo-szkieletowy, istnieje wiele rzeczy, które możesz robić w domu.
Terapia ciepłem czy zimnem – co wybrać?
W przypadku ostrego naciągnięcia mięśni (pierwsze 48 godzin), lepiej sprawdzi się zimny okład, który zmniejszy stan zapalny. W przypadku przewlekłego, napięciowego bólu, ulgę przyniesie ciepło (termofor, ciepły prysznic), które rozluźni mięśnie.
Pozycje ułożeniowe i proste ćwiczenia oddechowe
W ostrej fazie znajdź pozycję, która przynosi ulgę (często jest to leżenie na plecach z poduszkami pod kolanami). Skup się na spokojnym, przeponowym oddechu, starając się nie napinać klatki piersiowej. Możesz też spróbować delikatnych ćwiczeń mobilizacyjnych, takich jak “koci grzbiet”, o ile nie nasilają one ostrego bólu. Piłeczka tenisowa umieszczona między plecami a ścianą może pomóc w rozmasowaniu bolesnych punktów mięśniowych.
Profilaktyka: Jak zapobiegać nawrotom bólu pleców przy oddychaniu?
Najlepsze leczenie to takie, którego nie trzeba stosować. Gdy już pozbędziesz się bólu, kluczowe jest wprowadzenie zmian, które zapobiegną jego nawrotom.
Rola ergonomii pracy i korekcji postawy
Ergonomia pracy jest absolutną podstawą. Jeśli pracujesz przy komputerze, zainwestuj w dobre krzesło. Ustaw monitor na wysokości wzroku. Rób regularne przerwy, aby wstać i przeciągnąć się. Świadomość postawy w ciągu dnia jest równie ważna. Staraj się nie garbić, trzymaj barki ściągnięte do tyłu i w dół.
Ćwiczenia mobilizujące kręgosłup piersiowy
Regularnie wykonuj ćwiczenia poprawiające mobilność odcinka piersiowego.
- Rotacje: W klęku podpartym, połóż jedną rękę za głową i wykonuj skręty, otwierając klatkę piersiową w kierunku sufitu.
- Wyprosty na wałku: Połóż się na wałku piankowym umieszczonym w poprzek pleców na wysokości łopatek i delikatnie “otwieraj” klatkę piersiową.
Wzmacniaj również mięśnie międzyłopatkowe, aby aktywnie przeciwdziałać tendencji do garbienia się.
Podsumowanie
Ból pleców przy oddychaniu to częsta i bardzo niepokojąca dolegliwość, która jednak w większości przypadków jest całkowicie uleczalna. Kluczem do sukcesu jest trafna diagnoza, która w pierwszej kolejności wykluczy poważne choroby serca i płuc, a następnie precyzyjnie wskaże na układ ruchu jako źródło problemu. Skuteczne leczenie, oparte na terapii manualnej, ćwiczeniach i poprawie codziennych nawyków, pozwala nie tylko pozbyć się bólu, ale także zapobiec jego nawrotom w przyszłości.
W Galileo Medical specjalizujemy się w takiej kompleksowej diagnostyce i leczeniu. Nasz interdyscyplinarny zespół ortopedów, internistów i fizjoterapeutów jest przygotowany, aby spojrzeć na Twój problem z każdej perspektywy i znaleźć jego prawdziwe źródło. Jeśli cierpisz na uporczywy ból pleców przy oddychaniu, a badania internistyczne nic nie wykazują, nie musisz żyć w bólu i lęku – umów się na konsultację i pozwól nam sobie pomóc.
Najczęściej zadawane pytania (FAQ)
Co może powodować ból pleców przy oddychaniu?
Ból pleców przy oddychaniu może mieć różne przyczyny, w tym zmiany zwyrodnieniowe, schorzenia kręgosłupa oraz problemy z plecami i klatką piersiową. Warto skonsultować się z lekarzem, aby ustalić dokładną przyczynę bólu.
Jakie są najczęstsze objawy związane z bólem pleców?
Najczęstsze objawy to ból w górnej części pleców, ból między łopatkami oraz ból pleców na dole. Często ból pojawia się w dolnej części pleców lub w okolicy klatki piersiowej.
Kiedy należy zgłosić się do lekarza z powodu bólu pleców?
Warto zgłosić się do lekarza, gdy ból pleców nasila się, jest nagły lub towarzyszą mu inne dolegliwości, takie jak ból brzucha czy duszności.
Jakie badania mogą być potrzebne do ustalenia przyczyny bólu pleców?
Do ustalenia przyczyny bólu pleców można zlecić badania takie jak tomografia komputerowa lub rentgen. Lekarz może również zlecić dodatkowe badania, jeśli zajdzie taka potrzeba.
Czy ból pleców w ciąży jest normalny?
Ból pleców w ciąży jest dość powszechny, ale jeśli ból nasila się lub pojawiają się inne niepokojące objawy, warto skonsultować się z lekarzem.
Jakie są domowe sposoby na złagodzenie bólu pleców?
Można stosować ciepłe okłady, ćwiczenia rozciągające oraz unikać długotrwałego siedzenia. Ważne jest też, aby zadbać o odpowiednią postawę ciała.
Jakie zmiany stylu życia mogą pomóc w zapobieganiu bólom pleców?
Regularna aktywność fizyczna, utrzymanie prawidłowej wagi ciała oraz ergonomiczne ustawienie miejsca pracy mogą pomóc w zapobieganiu bólom pleców i poprawie ogólnego stanu zdrowia kręgosłupa.
Przeczytaj również:
Ból kręgosłupa lędźwiowego promieniujący do biodra – przyczyny, objawy, diagnostyka i leczenie
Co na ból kręgosłupa lędźwiowego? Przyczyny, objawy i skuteczne sposoby łagodzenia bólu
Polipy macicy a ból kręgosłupa – czy istnieje związek i jak go rozpoznać?
Ból kręgosłupa przy chodzeniu i staniu – przyczyny, objawy, leczenie i profilaktyka
Ból brzucha od kręgosłupa – przyczyny, objawy, diagnostyka i leczenie
Jakie zastrzyki na ból kręgosłupa lędźwiowego?
Zwyrodnienie kręgosłupa a ból żeber
Ciemny mocz i ból pleców – przyczyny, diagnostyka i kiedy zgłosić się do lekarza
Bibliografia:
Carnes, M., & Vizniak, N. A. (2011). Conditions manual. Professional Health Systems.
Travell, J. G., & Simons, D. G. (1999). Myofascial pain and dysfunction: The trigger point manual (Vol. 1). Williams & Wilkins.
Brukner, P., & Khan, K. (2012). Brukner & Khan’s clinical sports medicine. McGraw-Hill.
Kwiatkowski, T. K., & Pruszyńska, A. (2018). Ból w klatce piersiowej o etiologii innej niż sercowa. Lekarz POZ, 4(4), 285-292.
Lee, D. G. (2011). The Thorax: An Integrated Approach. Diane Lee & Associates
