Anoreksja, Zaburzenia odżywiania

Anoreksja – badania krwi: co jest niezbędne w diagnostyce i monitorowaniu tej choroby?

28/05/2025
3 min. czytania

Anoreksja może prowadzić do groźnych powikłań somatycznych, które często pozostają niezauważone. Brak odpowiedniej diagnostyki laboratoryjnej naraża pacjentów na zagrażające życiu zaburzenia elektrolitowe i niewydolność narządów. Regularne badania krwi to klucz do bezpiecznego leczenia i zapobiegania powikłaniom.

Kluczowe wnioski

Morfologia i elektrolity to podstawowe badania wymagające częstej kontroli
Potas poniżej 3,0 mmol/l wymaga natychmiastowej interwencji medycznej
Badania należy wykonywać co 1-2 tygodnie w fazie ostrej leczenia
Albumina i transferyna najlepiej odzwierciedlają stan odżywienia
Współpraca zespołu medycznego jest niezbędna dla właściwej interpretacji wyników

Anoreksja – badania krwi – Podstawowe badania

Anoreksja nervosa to poważne zaburzenie odżywiania, które wymaga kompleksowej diagnostyki medycznej. Badania krwi przy anoreksji odgrywają kluczową rolę w ocenie stanu zdrowia pacjenta i monitorowaniu postępów leczenia.

Morfologia krwi z rozmazem

Morfologia krwi to pierwsze i najważniejsze badanie przy podejrzeniu anoreksji. U większości pacjentów z długotrwałą anoreksją obserwuje się charakterystyczne zmiany. Niedokrwistość pojawia się u około 80% chorych, głównie z powodu niedoboru żelaza – organizm nie otrzymuje wystarczającej ilości tego pierwiastka z pożywienia.

Leukopenia, czyli obniżona liczba białych krwinek, występuje u połowy pacjentów i zwiększa ryzyko infekcji. Szczególnie niepokojące jest obniżenie liczby neutrofilów, które są pierwszą linią obrony przed bakteriami. Trombocytopenia może prowadzić do problemów z krzepnięciem krwi, co objawia się łatwym powstawaniem siniaków czy przedłużonym krwawieniem z drobnych ran.

Badania biochemiczne

Elektrolity: Zaburzenia elektrolitowe to jedna z najgroźniejszych komplikacji anoreksji. Hipokalemia (niski poziom potasu) powstaje często na skutek wymiotów czy nadużywania środków przeczyszczających. Wartości poniżej 3,0 mmol/l mogą prowadzić do niebezpiecznych arytmii serca – pacjenci opisują kołatanie serca, zawroty głowy czy omdlenia.

Niedobór magnezu nasila problemy z potasem i może powodować bolesne skurcze mięśni. Hipofosforemia jest szczególnie niebezpieczna podczas realimentacji – gwałtowny spadek fosforanów może doprowadzić do zespołu realimentacji, który zagraża życiu.

Funkcje narządów: Nerki często cierpią w przebiegu anoreksji. Przewlekłe odwodnienie, stosowanie leków moczopędnych czy wymiotowanie prowadzą do wzrostu kreatyniny i mocznika. Wątroba również może być uszkodzona – badania pokazują podwyższone aminotransferazy u około 25% pacjentów. Często wynika to z nagłych zmian w diecie lub niedożywienia białkowego.

Funkcja tarczycy prawie zawsze ulega zaburzeniu. Organizm, oszczędzając energię, obniża produkcję hormonów tarczycy. TSH może być w normie, ale fT3 i fT4 są charakterystycznie obniżone. Pacjenci odczuwają to jako stałe zmarzniecie, spowolnienie, problemy z koncentracją.

Anoreksja – badania krwi – Specjalistyczne badania

Markery stanu odżywienia

Albumina i białko całkowite – wskaźniki niedożywienia białkowo-energetycznego. Obniżone wartości sygnalizują poważne zagrożenie dla zdrowia.

Transferyna – bardziej czuły marker niż albumina, szybciej reaguje na zmiany stanu odżywiania.

Hormony i witaminy

Badania hormonalne przy anoreksji obejmują:

Kortyzol – często podwyższony ze względu na stres
Hormony płciowe (estradiol, testosteron) – zazwyczaj obniżone
Hormon wzrostu – może być zaburzony

Witaminy do sprawdzenia:

Witamina D – niedobór wpływa na zdrowie kości
Witamina B12 i kwas foliowy – niezbędne dla prawidłowej hematopoezy
Żelazo, ferrytyna – diagnostyka niedokrwistości

Częstotliwość wykonywania badań krwi

Jak często badać krew przy anoreksji?

Faza ostra leczenia: W pierwszych tygodniach hospitalizacji lub intensywnego leczenia ambulatoryjnego badania wykonuje się bardzo często. Morfologia z elektrolitami może być pobierana nawet codziennie u pacjentów w ciężkim stanie. To kluczowy okres, kiedy organizm “budzi się” do życia i mogą wystąpić dramatyczne zmiany w parametrach biochemicznych. Zespół realimentacji może rozwinąć się w ciągu 24-72 godzin od rozpoczęcia karmienia.

Faza stabilizacji: Gdy pacjent jest już bezpieczny hemodinamicznie, a parametry zaczynają się stabilizować, badania można wykonywać rzadziej. To nadal jednak okres wymagający czujności – czasami poprawa jest pozorna, a organizm może nie wytrzymać zwiększającego się obciążenia pokarmowego. W tej fazie często ujawniają się ukryte niedobory witamin czy mikroelementów.

Długoterminowe monitorowanie:

Badania co 3-6 miesięcy w fazie utrzymania
Coroczna pełna diagnostyka

Interpretacja wyników badań

Nieprawidłowe wyniki badań krwi przy anoreksji mogą wskazywać na:

Pilne interwencje medyczne:

Potas < 3,0 mmol/l – ryzyko zaburzeń rytmu serca
Fosforan < 0,5 mmol/l – syndrom realimentacji
Glukoza < 3,3 mmol/l – hipoglikemia

Długoterminowe powikłania:

Obniżona gęstość kości (przez niedobór wapnia i witaminy D)
Zaburzenia funkcji nerek i wątroby
Osłabienie układu immunologicznego

Przygotowanie do badań krwi

Jak przygotować się do badań:

Badania na czczo (12 godzin bez jedzenia)
Unikanie alkoholu 24 godziny przed badaniem
Informowanie lekarza o przyjmowanych lekach
Odpowiednie nawodnienie organizmu

Współpraca z zespołem medycznym

Badania krwi przy anoreksji wymagają interpretacji przez doświadczony zespół medyczny. Ważna jest współpraca:

Psychiatry specjalizującego się w zaburzeniach odżywiania
Internisty monitorującego stan somatyczny
Dietetyka planującego bezpieczną realimentację

Regularne badania krwi umożliwiają wczesne wykrycie powikłań i dostosowanie leczenia do aktualnego stanu zdrowia pacjenta.

Podsumowanie

Anoreksja wymaga kompleksowej diagnostyki laboratoryjnej. Badania krwi pozwalają na bezpieczne prowadzenie terapii i zapobieganie groźnym powikłaniom. Regularne monitorowanie parametrów biochemicznych to podstawa skutecznego leczenia tego poważnego zaburzenia odżywiania.

Pamiętaj, że interpretacja wyników powinna zawsze odbywać się pod nadzorem wykwalifikowanego personelu medycznego specjalizującego się w zaburzeniach odżywiania.

Anoreksja – badania krwi – FAQ

Czy badania krwi przy anoreksji są bolesne?

Pobieranie krwi to standardowa procedura medyczna powodująca jedynie krótkotrwały dyskomfort. U osób z anoreksją może być trudniejsze ze względu na odwodnienie i osłabienie żył.

Ile kosztują badania krwi przy anoreksji?

Podstawowy pakiet badań w laboratorium prywatnym kosztuje 150-300 zł. Wiele badań można wykonać bezpłatnie na NFZ po skierowaniu od lekarza.

Czy można jeść przed badaniami krwi?

Większość badań biochemicznych wymaga 12-godzinnego postu. Morfologia krwi nie wymaga głodzenia, ale najlepiej wykonać wszystkie badania jednocześnie na czczo.